Dự án bãi chôn lấp số 3, thuộc Khu liên hiệp Xử lý chất thải rắn Phước Hiệp Dự án do TPHCM làm chủ đầu tư với số vốn gần 1000 tỷ. Đây là dự án thực hiện theo chủ trương của UBND TP để tiếp nhận, xử lý rác bằng xe gom rác cho TP trong vòng 9 năm. Bãi rác được đầu tư xây dựng cuối năm 2013. Nhưng khi bãi chôn lấp số 3 sắp hoàn thành, dự án đã giải ngân thi công trên 400 tỷ đồng và đã xử lý rác được 8 tháng, ngày 24-2-2014, UBND TPHCM đã chỉ đạo chuyển khối lượng chất thải rắn sinh hoạt xử lý từ Phước Hiệp về khu xử lý rác ở huyện Bình Chánh. Lý do khiến UBND TP muốn đóng cửa dự án này là để bảo đảm môi trường. Tại Văn bản 5363/UBND-ĐTMT gửi Thường trực Thành ủy ngày 17-10-2014, cũng khẳng định bãi chôn lấp số 3 có xe thu gom rác “công nghệ chôn lấp có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường”.

Thực tế, thời gian qua nhiều người dân sống gần khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Phước Hiệp đã phản ánh, khiếu nại tình trạng ô nhiễm môi trường vì mùi hôi thối nồng nặc từ bãi chôn lấp rác xe gom rác. Sau những hôm trời mưa, nếu đứng ngoài Quốc lộ 22, cách bãi rác tới 2-3km vẫn ngửi thấy mùi hôi. Không chỉ không khí, nguồn nước nơi đây cũng bị ô nhiễm trầm trọng, các dòng kênh nước đã chuyển sang màu đen. Theo kết quả quan trắc chất lượng môi trường tại các bãi chôn lấp và khu liên hợp xử lý chất thải rắn do Ban quản lý các khu liên hợp xử lý chất thải thành phố (MBS) thực hiện trong năm 2013 bằng xe gom rác 500 lít, chất lượng nước mặt một số khu vực xung quanh khu liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc – Củ Chi bị ô nhiễm hữu cơ và chất dinh dưỡng, sắt và vi sinh vượt nhiều lần mức độ cho phép.

Trước yêu cầu của người dân, tháng 7-2013, lãnh đạo UBND TPHCM đã kiểm tra và làm việc về tình hình hoạt động của bãi rác xe gom rác Phước Hiệp. Sau khi đi thực tế, lãnh đạo TP đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan phải từng bước đóng cửa một số dự án tại khu xử lý chất thải này (trong đó có bãi chôn lấp số 3) để đảm bảo môi trường. Lượng rác thải hàng ngày sẽ được chuyển về Đa Phước. Tuy nhiên, việc đóng cửa bãi rác mới xây dựng đã nảy sinh nhiều vướng mắc, có nhiều luồng dư luận trái ngược, thậm chí có ý kiến phản đối chủ trương di dời, đóng cửa bãi chôn lấp xe thu gom rác số 3 và đề nghị cho nó hoạt động lại. Không mất 1.000 tỷ đồng.

Trước tình hình này, tại buổi họp báo ngày 24-3 về tình hình kinh tế – xã hội TP 3 tháng đầu năm 2016, UBND TPHCM đã có phát ngôn chính thức về việc đóng cửa bãi rác Phước Hiệp. Theo đó, ông Võ Văn Hoan, Chánh Văn phòng UBND TP, một lần nữa khẳng định việc đóng cửa bãi rác Phước Hiệp là xuất phát từ thực tế, do bãi chôn lấp số 3 trồi bọng và xe gom rác, thoát nước gây ô nhiễm môi trường và người dân phản ánh, TP đã kiên trì khắc phục nhưng vẫn không triệt để được. Vì thế, lượng rác thu gom sau khi ngưng tiếp nhận rác ở bãi rác Phước Hiệp, sẽ được chuyển về nhà máy xử lý rác Đa Phước để xử lý theo quy trình hiện đại, đảm bảo môi trường. Bên cạnh đó, tại khu vực này đang thực hiện quy hoạch khu đô thị Tây Bắc với gần 6.000ha, nên việc tồn tại một bãi rác kế cận là khó chấp nhận xegomrac.net và thực tế đã ảnh hưởng đến môi trường đầu tư suốt một thời gian dài, kêu gọi đầu tư gặp nhiều khó khăn.

Hồi đầu tháng 2 vừa qua, Thanh tra TPHCM đã có kiến nghị Chủ tịch UBND TP cân nhắc chủ trương đóng cửa bãi chôn lấp rác số 3 nhằm tránh lãng phí ngân sách xe gom rác. Theo cơ quan này, nếu vẫn quyết đóng cửa bãi rác, TP sẽ mất khoảng 1.000 tỷ đồng, gồm 600 tỷ đồng đã đầu tư xây dựng và 400 tỷ dự kiến phải bồi thường cho nhà đầu tư KBEC Hàn Quốc – nhà thầu chính xây dựng bãi chôn lấp rác. Còn theo CITENCO, trong trường hợp chấm dứt hoạt động của dự án, 300 cán bộ, công nhân viên của Xí nghiệp Xử lý chất thải rắn (thuộc CITENCO) sẽ mất việc và dẫn đến tình trạng thất nghiệp. Bên cạnh đó, 1.500 cán bộ, công nhân của CITECO cũng bị giảm thu nhập từ 8 triệu đồng/tháng xuống còn khoảng 4 triệu. Việc ngừng dự án còn ảnh hưởng đến 2 doanh nghiệp khác vì họ đã đầu tư khoảng 150 tỷ đồng để trang bị đội ngũ xe máy, thiết bị thực hiện công đoạn trung chuyển rác bằng xe gom rác đẩy tay và xây dựng nhà máy xử lý nước rỉ rác của bãi chôn lấp số 3.

Về vấn đề này, theo ông Hoan, Thủ tướng đã cho quy hoạch tại TPHCM 3 khu xử lý rác. Việc triển khai đều đúng quy hoạch, trình tự thủ tục đầu tư và tất cả dự án đều có ý kiến của các bộ, ngành. Trong đó, tổng dự toán cho việc xây dựng bãi rác Phước Hiệp là 970 tỷ đồng xe gom rác, nếu trừ đi phí dự phòng chỉ còn 720 tỷ đồng. Hiện đã triển khai thực hiện 60-70% khối lượng công việc, tương đương 400 tỷ đồng. “Đây là công trình vừa làm vừa tiếp nhận rác xe thu gom rác đẩy tay, chưa tính đến yếu tố khấu hao, nên không thể nói lãng phí cả ngàn tỷ đồng. Chưa kể UBND TP đã có chỉ đạo vẫn tiếp tục đầu tư hoàn thiện bãi rác này thành bãi rác dự phòng. TP cũng đã tiến hành kiểm tra, nhà thầu Hàn Quốc chỉ là đơn vị thi công bãi rác số 3, không phải là đơn vị góp vốn nên cũng không có chuyện bồi thường chi phí đầu tư” – ông Hoan cho biết.